Veel gestelde vragen

Algemene vragen

Slachtoffer van mensenhandel ben je als je wordt gedwongen te werken onder zeer slechte omstandigheden. Slachtoffers krijgen weinig of geen loon. Bovendien kunnen zij niet ontsnappen uit deze moeilijke situatie, omdat ze volledig afhankelijk zijn van hun baas. Soms worden ze zelfs gevangen gehouden. De meeste slachtoffers worden vanuit hun eigen land naar Nederland gehaald en hier uitgebuit. Mensenhandel komt onder andere voor in restaurants en cafés, in de tuinbouw, in de haven en in de prostitutie.

Bekijk en of beluister hier enkele voorbeelden.

Ja, ook Nederlanders kunnen slachtoffer worden van mensenhandel. Als je gedwongen wordt te werken onder zeer slechte omstandigheden (bijvoorbeeld hele lange dagen moet werken, geen rustmomenten krijgt en gevaarlijk of ongezond werk moet doen), weinig of geen loon krijgt en niet weg kunt komen uit deze situatie, kun je slachtoffer zijn. Dit kan zowel Nederlanders als niet-Nederlanders overkomen.

Wij richten ons op niet-Nederlandse slachtoffers van mensenhandel.

Meer informatie over (Nederlandse) slachtoffers staat op de website van CoMensha.  Kijk ook eens op de Slachtofferwijzer.

Ja, ook als je bijvoorbeeld uit Polen of Hongarije komt, kan het zijn dat je in Nederland slachtoffer bent van mensenhandel. Dat gebeurt als je wordt gedwongen te werken onder zeer slechte omstandigheden. En als je weinig of geen loon krijgt en niet kunt wegkomen uit deze situatie. Dit overkomt zowel mensen met een werkvergunning als mensen zonder papieren.

Kijk ook op www.newinthenetherlands.nl.

Ja, dat kan. Je bent slachtoffer van mensenhandel als je door iemand wordt uitgebuit en niet uit deze situatie weg kunt komen. Het maakt dan niet uit of iemand je naar Nederland gehaald heeft of dat je zelf naar Nederland bent gekomen.

Als je er niet zeker van bent of iemand echt slachtoffer is, kijk dan eens naar onze signalenlijst voor slachtoffers. Probeer deze signalen te bespreken met het vermoedelijke slachtoffer, zodat hij of zij hulp kan zoeken. Bij twijfel kun je altijd zelf melden. Doe dit via:

Let op: Als een slachtoffer zonder de juiste papieren in Nederland verblijft, kan hij of zij door de politie worden opgepakt om te worden teruggestuurd naar het land van herkomst. Slachtoffers van mensenhandel hebben altijd het recht om aangifte te doen. Zij krijgen dan in eerste instantie drie maanden bescherming aangeboden. Deze periode, die ook wel bedenktijd wordt genoemd, kan een slachtoffer benutten om in alle rust te besluiten of hij of zij aangifte wil doen.

De Nederlandse overheid doet er alles aan om mensenhandelaren strafrechtelijk te vervolgen. Tegelijk probeert ze slachtoffers te beschermen door hen veilige opvang, medische hulp, sociaal-psychologische en juridische ondersteuning te bieden als ze aangifte doen.

De politie heeft speciale prostitutie- en mensenhandelteams opgezet van gespecialiseerde rechercheurs. Ook bij de vreemdelingenpolitie zijn zoveel mogelijk vaste contactpersonen aangewezen voor mensenhandelzaken. Hetzelfde geldt voor het Openbaar Ministerie (OM) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (de IND), waar ‘contactpersonen mensenhandel’ zijn. Zo krijgen mensenhandelzaken speciale aandacht.

Vragen over arbeidsuitbuiting

De directie AMF houdt toezicht en bevordert de naleving van wetten op het terrein van arbeid. Deze directie heeft een taak in het signaleren van uitbuiting en mensenhandel. Als mensen worden gedwongen in onveilige situaties te werken, veel te weinig betaald krijgen, of extreem lange werktijden moeten draaien, is er sprake van uitbuiting. Als dit samengaat met dwang of het een gevolg is van misleiding, kan tevens sprake zijn van mensenhandel.

De directie Opsporing werkt aan de strafrechtelijke handhaving van de wet- en regelgeving op het terrein van werk en inkomen. In het opsporingswerk komt de directie Opsporing regelmatig mensenhandel tegen.

Als je in Nederland werkt, heb je recht op een eerlijk loon volgens de Nederlandse standaard. Ook kun je je aansluiten bij een vakbond die opkomt voor jouw belangen. Kijk ook op www.newinthenetherlands.nl

Een arbeidsrechtadvocaat kan je helpen met het krijgen van je onbetaalde salaris. De mensen die je niet hebben uitbetaald, moeten dan wel eerst worden opgespoord. Het is daarom van belang eerst aangifte te doen. Wij kunnen je helpen met het vinden van een arbeidsrechtadvocaat. Neem daarom contact met ons op via ons contactformulier.

Vragen over illegaliteit

Ja, ook zonder verblijfsvergunning of paspoort heb je rechten in Nederland. Je hebt recht op eerlijk loon en om aangifte te doen als je uitgebuit wordt. Ook heb je recht op medisch noodzakelijke zorg en je kinderen hebben het recht om naar school te gaan.

Wil je precies weten wat jouw rechten zijn in Nederland als je geen papieren hebt? Neem dan contact met ons op via ons contactformulier of kijk op:
de website van de stichting LOS
de website van ASKV
de website: iLegalevrouw.nl

Kinderen hebben in Nederland veel rechten. Ze hebben recht op onderwijs en recht op opvang en medische zorg; ook als zij geen verblijfsvergunning hebben en dus ongedocumenteerd in Nederland verblijven.

Kijk voor een overzicht van de rechten van jouw kind op www.iLegaalkind.nl

Ja, ook zonder verblijfsvergunning of paspoort kun je in Nederland aangifte doen zonder dat je meteen wordt teruggestuurd. Als je slachtoffer bent van een misdrijf in Nederland kun je namelijk altijd aangifte doen. Laat je dus niet wegsturen door de politie en vertel de agenten duidelijk dat je slachtoffer bent van een ernstig misdrijf. De politie is verplicht jouw aangifte op te nemen.

Let op: de politie heeft ook als taak om ongedocumenteerde vreemdelingen uit te zetten. Daarom is het goed om samen met een hulpverlener een afspraak te maken bij de politie. Zo voorkom je misverstanden en het risico dat je ten onrechte wordt uitgezet. Neem voor vragen hierover contact met ons op via ons contactformulier.

Vragen over rechten

Als jij je meldt bij de politie als slachtoffer van mensenhandel, dan geeft de politie je drie maanden de tijd om na te denken of je echt aangifte wilt doen. Deze bedenktijd gaat in bij het eerste gesprek met de politie. Dit eerste gesprek wordt een intake genoemd. Tijdens dit gesprek vraagt de politie naar je verhaal, maar nog niet naar alle details. De politie stelt deze vragen om te bepalen of je mogelijk een slachtoffer van mensenhandel bent en dus recht hebt op de bedenktijd.

Tijdens de intake krijg je informatie over jouw mogelijkheden en rechten. Het is mogelijk om hierna (beschermde) opvang te krijgen. Als de bedenktijd van drie maanden voorbij is, moet je hebben beslist of je echt aangifte wilt doen of dat je toch niet je hele verhaal aan de politie wilt vertellen. Als je besluit aangifte te doen, kom je in aanmerking voor bescherming via de B8/3-regeling.

Als je in de bedenktijd besluit toch geen aangifte te doen, vervalt je bescherming. Je moet Nederland dan zelfstandig verlaten, tenzij je een andere verblijfsaanvraag kan doen, bijvoorbeeld vanwege een medische noodsituatie of asielmotieven.

De B8/3-regeling biedt bescherming aan slachtoffers van mensenhandel die aangifte hebben gedaan. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het ministerie van Justitie beslist over verblijfsvergunningen. Je hebt recht op een opvangplek (soms op een geheime locatie) en op medische en juridische steun. Ook krijg je een uitkering als je niet kunt werken. ‘Bescherming’ betekent dus niet dat je een bodyguard krijgt of dat de politie je overal beschermt.

Een onderdeel van de B8/3-regeling is een tijdelijke verblijfsvergunning waarmee je mag werken en naar school mag gaan. Je hebt recht op studiefinanciering als je gaat studeren. Ook mag je een zelfstandige woning huren. Deze verblijfsvergunning wordt steeds maximaal voor een jaar verleend en kan verlengd worden zolang als het opsporingsonderzoek en de strafrechtelijke vervolging tegen de handelaar duren. De vergunning eindigt als de strafzaak eindigt, bijvoorbeeld als de daders veroordeeld worden, of als het opsporingsonderzoek is afgerond en tot niets leidt, of als justitie besluit de zaak te laten rusten.

Als de B8/3 eindigt kan je een aanvraag doen voor ‘voortgezet verblijf’. Dit is een vergunning voor 5 jaar. Je komt hiervoor in aanmerking als de dader is veroordeeld, de strafzaak drie jaar heeft gelopen, of je kunt aantonen dat je niet terug kunt keren naar jouw land van herkomst vanwege gevaar voor represailles.

Er zijn veel advocaten in Nederland en een aantal is gespecialiseerd in zaken die gaan over mensenhandel. Via het Juridisch Loket kun je een advocaat krijgen, maar je kunt ook zelf een advocaat benaderen. Wij kunnen je ook doorverwijzen naar gespecialiseerde advocaten. Neem hiervoor contact met ons op via ons contactformulier.

Iedereen in Nederland heeft recht op juridische hulp. Jouw advocaat kan bij de Raad voor Rechtsbijstand een toevoeging vragen voor de kosten die hij of zij maakt voor jouw zaak. Ook als je geen geld hebt, is het dus mogelijk hulp te krijgen van een advocaat. De Raad voor Rechtsbijstand bepaald welk deel jij zelf moet betalen. Dit zal minimaal €127,- zijn. Naarmate je inkomen hoger is, betaal je zelf meer advocaatkosten.

Meer informatie vind je op de website van de Raad voor Rechtsbijstand.

Als de politie de dader niet kan vinden of onvoldoende bewijs heeft om deze te arresteren, kan het Openbaar Ministerie jouw strafzaak stopzetten, seponeren. Dit wordt ook wel een sepot genoemd. Na een sepot loopt je verblijfsrecht op grond van de B8/3 af.

Als je het niet eens bent met de beslissing van het sepot van de politie en het Openbaar Ministerie, kun jij, met de hulp van je advocaat, in beklag gaan bij het Gerechtshof. Je geeft daarmee aan dat jij denkt dat er nog mogelijkheden zijn om de dader te vinden en te veroordelen. Tijdens deze beklagprocedure loopt je verblijfsrecht door, je bent dan dus nog steeds legaal in Nederland.

Als ook het Gerechtshof besluit dat de verdachte niet of niet verder wordt vervolgd, vervalt je tijdelijke verblijfsvergunning en moet je Nederland zelfstandig verlaten. Als je van mening bent dat je niet terug kunt naar je eigen land omdat je daar gevaar loopt, dan kun je een verzoek tot Voortgezet Verblijf indienen.

Als er een dader wordt gearresteerd en veroordeeld, kun je aanspraak maken op een verblijfsvergunning ‘Voortgezet Verblijf’.

Als de IND jouw aanvraag positief beoordeelt, krijg je een verblijfsvergunning voor vijf jaar. Na die vijf jaar kun je weer een verlenging aanvragen of bekijken of je Nederlander kunt worden (naturalisatie).

Slachtoffers van mensenhandel die een B8/3-vergunning hebben gehad, kunnen een aanvraag indienen om vanwege humanitaire redenen in Nederland te mogen blijven. Dit heet een aanvraag Voortgezet Verblijf (VV), die wordt ingediend bij de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND).

Je komt in aanmerking voor VV indien:

  • de dader is veroordeeld;
  • de strafzaak loopt al 3 jaar;
  • vanwege humanitaire redenen kan je niet terug keren naar het land van herkomst (bijv. gevaar voor represailles, stigmatisering, discriminatie, medische of psychische problemen waarvoor geen behandeling mogelijk is in eigen land).

Als je een aanvraag doet op grond van Voortgezet Verblijf, is het belangrijk dat je een goede advocaat hebt die je daarbij kan helpen. Je moet een dik dossier opbouwen met bewijs stukken voor de IND. Voor de aanvraag moet je ook legeskosten betalen. Kijk voor meer informatie over de legeskosten op de website van de IND.

Als de IND jouw aanvraag positief beoordeelt, krijg je een verblijfsvergunning voor vijf jaar. Na die vijf jaar kun je weer een verlenging aanvragen of bekijken of je Nederlander kunt worden.

Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft geld aan mensen die slachtoffer zijn geworden van een geweldsmisdrijf op Nederlands grondgebied en dat ernstig letsel tot gevolg heeft gehad. Het gaat dan om eenmalige giften, ter verzachting van het geestelijk leed dat slachtoffers is aangedaan. Naast dit ‘smartengeld’ kun je ook geld krijgen voor medische kosten of voor het verlies van inkomen dat je hebt nu je het werk niet meer doet. Vraag aan je advocaat of hulpverlener om meer informatie, of kijk op de website van het Schadefonds.

Vragen over Hulpverlening en voorzieningen

Na de intake bij de politie heb je recht op opvang. Dit geldt dus ook voor de bedenktijd, de periode waarin je moet besluiten om wel of geen aangifte te doen. Er is speciale opvang voor slachtoffers van mensenhandel. Soms is dit opvangadres geheim.

Als je besluit om aangifte te doen en een B8/3-verblijfsvergunning krijgt, kun je eigen woonruimte zoeken. Je kunt bijvoorbeeld een kamer huren en zelfstandig gaan wonen, maar dit gaat niet altijd gemakkelijk. Sommige mannen en vrouwen blijven daarom nog een tijd in een opvanginstelling wonen.

In Nederland zijn er diverse plekken waar slachtoffers van mensenhandel worden opgevangen. De opvang wordt gecoördineerd door het Coördinatiecentrum Mensenhandel, CoMensha. Zij regelen met name opvang als iemand al gesproken heeft met de politie (intake); de politie neemt contact met hen op en dan zoeken zij naar een veilige plek.

Ook als je nog geen aangifte tegen mensenhandel hebt gedaan, zijn er plekken waar je opvang kunt krijgen. Neem contact op met CoMensha via 033-4481186 voor meer informatie of kijk op pagina Hoe nu Verder. Lokale hulpverleningsorganisaties kunnen je vaak ook op weg helpen.

Kijk voor meer informatie en je rechten op www.ilegalevrouw.nl.

In Nederland kun je terecht bij heel veel instellingen die mensen helpen bij praktische of persoonlijke problemen. Als slachtoffers van mensenhandel is het handig om contact met een maatschappelijk werker te zoeken.

Na het doen van een intake of aangifte bij de politie en het verkrijgen van bedenktijd voor de B8/3, heb je recht op opvang. Als je in een opvang wordt geplaatst, zal je gekoppeld worden aan de zorgcoördinator mensenhandel in die regio of een mentor of maatschappelijk werker in de opvang.

Verblijf je niet in een opvang of kun je geen maatschappelijk werker vinden? Vraag dan aan de zorgcoördinator wat er mogelijk is bij jou in de buurt. Wil je weten wie de zorgcoördinator in jouw regio is; bel dan naar CoMensha via 033-4481186 of kijk op de pagina Hoe nu verder.

Een aantal regio’s in Nederland heeft een speciale coördinator mensenhandel. Deze regiocoördinator kan je doorverwijzen naar instellingen en hulpverleners die je kunnen helpen bij problemen of zorgen. Wil je weten wie de coördinator in jouw regio is; bel dan naar CoMensha via 033-4481186 of kijk op hun website.

Als slachtoffer van mensenhandel moet je vaak helemaal opnieuw beginnen in een nieuwe woonomgeving. Vaak mis je je thuisland en heb je veel problemen die je niet zo makkelijk met anderen kunt delen. Ook kan het moeilijk zijn nieuwe vrienden te maken als je weinig vertrouwen hebt in mensen. Afhankelijk van waar je woont, zijn er verschillende activiteiten specifiek voor slachtoffers mensenhandel.

Daarnaast zijn er in jouw woonplaats misschien bepaalde organisaties te vinden waar je landgenoten kunt ontmoeten. Denk hierbij aan migrantenorganisaties of kerken. Soms worden er ook cursussen georganiseerd in buurthuizen.

Wanneer je lichamelijke klachten hebt, is het goed om naar een huisarts te gaan. Maar ook wanneer je je lichamelijk goed voelt, maar bijvoorbeeld slecht slaapt, nachtmerries hebt of bang of somber bent, is de huisarts een goed startpunt om hulp te krijgen. Hij of zij kan je doorverwijzen naar meer gespecialiseerde hulp.

Ook zonder verblijfsvergunning heb je recht op medische zorg. Bij noodgevallen kun je je melden bij de Eerste Hulp van een ziekenhuis. Je kunt ook altijd naar een huisarts gaan. Vertel de huisarts eerlijk dat je geen verblijfsvergunning hebt; de arts kan de kosten voor jouw behandeling dan via het College Zorgverzekeringen (CVZ) vergoed krijgen. Een arts zal je nooit aangeven bij de politie.

Ja, dat is normaal. Als slachtoffer van mensenhandel heb je vaak vreselijke dingen meegemaakt en langdurig in angst en onzekerheid geleefd. Het is normaal dat dit gevolgen heeft voor hoe je je daarna voelt. Als slachtoffer kun je bijvoorbeeld last te hebben van steeds terugkerende nare herinneringen. Je kunt slecht slapen of hebt moeite dingen te onthouden. Ook kun je constant boos of verdrietig zijn en andere lichamelijke klachten hebben zoals hoofdpijn.

Na ingrijpende gebeurtenissen verandert vaak ook het beeld dat je van jezelf en van mensen in je omgeving hebt. Je voelt je bijvoorbeeld machteloos of schaamt je voor alles wat er is gebeurd. Omdat je bent uitgebuit en in onzekerheid leeft, ben je vaak angstig. Door alle slechte ervaringen is het bovendien vaak moeilijk om anderen te vertrouwen.

Als je veel klachten hebt, vertel dit dan aan je huisarts of aan iemand in de opvang. Vaak kunnen zij je doorverwijzen naar iemand die je kan helpen.

PTSS staat voor Post Traumatische Stress Stoornis. Een trauma is een ingrijpende gebeurtenis, of een reeks gebeurtenissen, waarbij iemand in gevaar geweest is (of getuige geweest is van gevaar) en grote angst, afschuw of hulpeloosheid heeft ervaren. Je hebt een posttraumatische stresstoornis wanneer de lichamelijke en geestelijke klachten die je na het trauma ervaart niet binnen drie maanden verdwijnen. De gebeurtenissen hebben dan blijvende pijn veroorzaakt waar je in het dagelijks leven veel last van hebt.

Als je PTSS hebt, heb je last van vermijdingsreacties. Dit betekent dat je situaties vermijdt die aan het trauma doen denken. Andere symptomen zijn prikkelbaarheid (bijvoorbeeld snel boos worden) en steeds terugkerende herinneringen (bijvoorbeeld in nare dromen).

Kijk voor meer informatie over PTSS op: http://www.psychischegezondheid.nl/ptss

Met vragen over seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) kun je altijd bij je huisarts terecht. Hij of zij is gewend om over deze zaken te praten en kan je wanneer nodig doorverwijzen. Soms heb je een soa, maar weinig of geen klachten. Of ze zijn zo onduidelijk dat je er geen last van hebt. Vooral vrouwen merken vaak niet dat ze een soa hebben. Als je onveilige seks hebt gehad, is het daarom aan te raden je te laten testen. Je kunt hiervoor terecht bij een huisarts. Daarnaast zijn er ook poliklinieken waar je anoniem en zonder doorverwijzing terecht kunt voor een test.

Kijk voor meer informatie en adressen voor een test op: http://www.soa.nl/

Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft geld aan mensen die slachtoffer zijn geworden van een geweldsmisdrijf op Nederlands grondgebied en dat ernstig letsel tot gevolg heeft gehad. Het gaat dan om eenmalige giften, ter verzachting van het geestelijk leed dat slachtoffers is aangedaan. Naast dit ‘smartengeld’ kun je ook geld krijgen voor medische kosten of voor het verlies van inkomen dat je hebt nu je het werk niet meer doet. Vraag aan je advocaat of hulpverlener om meer informatie, of kijk op de website van het Schadefonds.

Ben je onbedoeld of ongewenst zwanger dan kun je bij de huisarts terecht. Hij of zij kan je helpen met vragen over zwangerschap en geboorte en eventueel voorlichting geven over abortus. In Nederland is abortus niet strafbaar.

Kijk voor meer informatie over onbedoelde zwangerschap op: http://www.fiom.nl

 

Bij lichamelijke klachten, is het altijd belangrijk dat een arts goed onderzoekt wat de oorzaak van de pijn kan zijn. Wanneer je het gevoel hebt dat dit nog niet goed genoeg gebeurd is, is het belangrijk door te vragen bij je huisarts. Het kan echter zijn dat er geen medische verklaring voor je klachten is. Het kan dan zijn dat stress, angst of verdriet zich in je lichaam ‘vertalen’ in pijn. Dan kan het helpen om psycho-sociale hulp te zoeken. Praten over je problemen of bijvoorbeeld oefeningen om te leren ontspannen, kunnen helpen. Praat hierover met je huisarts.