De zaken die dag in dag uit zo gewoon lijken, werden in 2020 allemaal anders. Het was een bizar jaar: het leven zoals we dat gewend waren, werd ondersteboven gezet. Voor FairWork was 2020 ook een belangrijk jaar: door corona stond arbeidsuitbuiting ineens hoog op de agenda van politiek, bestuurders en pers.
Juist nu werden velen zich bewust van de situatie van mensen die niet even thuis konden werken of een plek hadden om veilig in quarantaine te gaan. Door de pandemie kregen we bijna tweeëneenhalf keer zoveel hulpvragen als in 2019. Bijvoorbeeld over verlies van werk en inkomen, angst voor coronabesmetting op het werk en problemen met huisvesting. Door deze ervaringen ook in te brengen in de aanloop naar het rapport Roemer zetten we de dagelijkse realiteit van hoe we veel mensen laten werken in Nederland hoog op de politieke agenda. Zo werd een bizar jaar ook een belangrijk jaar voor FairWork. Waarin er praktische hulp werd geboden én het systeem werd beïnvloed. Ons geweldige team heeft er voor gezorgd dat de operatie door bleef lopen én er een tandje bij werd gezet als het gaat om financiële stabiliteit en continuïteit. Een samenvatting van het jaarverslag van FairWork over 2020.
Preventie, signalering en ondersteuning
In 2020 hebben in totaal 1831 mensen individueel advies van FairWork ontvangen (bijna tweeëneenhalf keer zoveel als in 2019). Deze mensen hadden op zijn minst 310 collega’s die in eenzelfde situatie zaten. Bij 32% van de 1305 cliënten waarbij onze signalentool is ingevuld was sprake van een of meer signalen van mensenhandel. Dat waren 412 mensen (ruim twee keer zoveel als in 2019) en zij zijn verder begeleid door FairWork. De rest van deze mensen is doorverwezen naar andere instanties voor bijvoorbeeld arbeidsrechtelijk advies.
In 2020 waren 50 vrijwillige cultural mediators actief bij FairWork (14 minder dan in 2019). Zij waren werkzaam in 13 verschillende taalteams: Engels, Filipijns (Tagalog), Chinees, Arabisch, Indonesisch (Bahasa), Russisch, Spaans, Portugees, Pools, Bulgaars, Roemeens, Hongaars en Italiaans. Zij zijn door FairWork getraind om de doelgroep te kunnen benaderen en eerste ondersteuning te kunnen bieden.
Door middel van online campagnes hebben we 800.800 mensen voorzien van informatie, zowel over corona als over arbeidsrechten in Nederland (een stijging van 377.100 mensen ten opzichte van 2019).
Bewustwording publiek en politiek
De aandacht voor het thema moderne slavernij in Nederland groeide in 2020 fors, mede dankzij de verschillende bewustwordingsactiviteiten van FairWork.
We ontvingen 50 mediaverzoeken (8 meer dan in 2019). Er verschenen 37 publicaties over ons werk in dagbladen, tijdschriften en op radio en tv (7 meer dan in 2019). We bereikten met deze free publicity ruim 5,8 miljoen mensen (2,3 miljoen meer dan in 2019). De mediawaarde (bedrag dat betaalde publiciteit op die plek gekost zou hebben) van deze aandacht bedroeg ruim €561.600 (€138.600 meer dan in 2019).
Op de sociale media is de achterban van FairWork toegenomen: op Facebook groeiden we van 6.086 naar 7.903 volgers, ook op LinkedIn (van 812 naar 1.228) en Twitter (van 2.264 naar 2.296) groeiden we. Het aantal leden van de nieuwsbrief steeg licht van 1.332 naar 1.338.
Bewustwording werkgevers
• Particuliere werkgevers: Tijdens de eerste coronagolf zagen we dat veel ongedocumenteerden die werken bij particulieren hun baan (tijdelijk) verloren en niet werden doorbetaald. FairWork heeft voorbeeldbrieven opgesteld waarmee de werknemers hun werkgever konden verzoeken om doorbetaling. Ook benaderden wij sommige werkgevers op verzoek van de cliënten. Uit angst voor problemen wilden de meeste van onze cliënten dit echter niet.
• Onderzoek: Ongeveer twee derde van de Nederlandse bedrijven of organisaties zegt zich wel eens schuldig te maken aan arbeidsuitbuiting oftewel mensenhandel, rekening houdend met het feit dat men medeverantwoordelijk is voor flexibele arbeidskrachten. Eén op de twintig Nederlandse bedrijven en organisaties denkt dat arbeidsuitbuiting vaak binnen de eigen branche voorkomt. Dit blijkt uit een representatief onderzoek dat FairWork heeft laten uitvoeren door onderzoeksbureau Team Vier.
• Uitzendbranche: Een groot deel van onze cliënten is in dienst bij een uitzendbureau. Van dichtbij zien we de problemen die daar ontstaan: zeer flexibele en onzekere contracten, onduidelijkheid over inhoudingen en kosten, plotseling ontslag, dure en slechte huisvesting, te weinig uren werk. In 2020 analyseerden we de klachten die wij binnen kregen en deelden deze analyse met uitzendbureaus, SNCU en brancheorganisaties. Tijdens onze gesprekken met stakeholders hierover maken wij steeds gebruik van het door ons opgestelde 15 punten verbeterplan voor de uitzendsector.
Beleidsbeïnvloeding
Vanuit ons directe werk met (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel identificeert FairWork regelmatig knelpunten. Deze delen wij zoveel mogelijk direct met samenwerkingspartners en beleidsmakers. FairWork heeft goede contacten met onder andere het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het ministerie van Buitenlandse zaken en het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Dit is een zeer directe vorm van beleidsbeïnvloeding.
Ook richtten we ons in 2020 op onder andere de volgende thema’s:
• Impact van corona: Ongedocumenteerde arbeidsmigranten zijn sterk benadeeld door de coronacrisis en hun positie is nog kwetsbaarder geworden. Dit vergroot het risico op uitbuiting. De landelijke overheid heeft de verplichting om de mensenrechten van deze groep te garanderen, maar Nederland ziet dat niet als prioriteit. Lees onze oproep
• Commissie Roemer: Wij hebben in 2020 bijgedragen aan de zichtbaarheid van het thema arbeidsmigranten en input geleverd tijdens verschillende sessies van de Commissie Roemer. Lees onze reactie op het eindrapport
Deskundigheidsbevordering
De FairWork Academie traint hoe je mensenhandel kunt signaleren, hoe (mogelijke) slachtoffers te benaderen en verzorgt modules over preventie en actuele trends. Onze trainingen zijn ontworpen voor professionals die tijdens hun dagelijks werk in contact (kunnen) komen met slachtoffers van mensenhandel. Bijvoorbeeld gemeenteambtenaren, medewerkers van opsporingsdiensten en hulpverleners.
Ook adviseren we over belangrijke voorwaarden voor daadwerkelijke bestrijding van arbeidsuitbuiting, zoals een effectieve meldroute, en over strategieën als cultural mediation.
In 2020 verzorgde de FairWork Academie 17 intensieve trainingstrajecten en 27 kortere modules, waarvan 9 trainingen live en de rest online. In totaal bereikten we daarmee 470 professionals. Ook konden we tijdens een webinar van de VNG en CoMensha vertellen welke slachtoffers en met welke vragen bij ons aankloppen. Zo’n 300 deelnemers waren ingelogd. Vergeleken met 2019 is ons bereik van professionals gegroeid met 156 mensen.
Daarnaast hebben we met 9 trainingen vanuit projecten in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag ongeveer 50 mensen bereikt van 15 verschillende organisaties. Dit betrof professionals die in de praktijk werken met kwetsbare groepen waarbinnen arbeidsuitbuiting een risico is, bijvoorbeeld medewerkers van migrantenorganisaties en maatschappelijk werkers. Vanwege corona is ons bereik van deze organisaties vergeleken met 2019 gedaald met 200 mensen.
Lees de gratis tips van de trainers van de FairWork Academie
Steun nu het werk van FairWork
FairWork is een belangrijke schakel in de aanpak van arbeidsuitbuiting. Onze stichting is afhankelijk van subsidies en donaties. Wil jij ook een financiële bijdrage doen aan ons onmisbare werk? Doneren kan rechtstreeks via NL54 TRIO 0198440405 t.n.v. Stichting FairWork te Amsterdam of via onze website. Ook kun je een bewustwordings- of sponsoringsactie voor ons opzetten, bekijk hier voorbeelden.
Bekijk hier de digitale versie van het jaarverslag 2020