Nieuws

Rapport Kwetsbaarheid van vrouwelijke Poolse arbeidsmigranten voor seksuele intimidatie

FairWork logo

FairWork heeft een kwalitatief onderzoek laten uitvoeren op basis van interviews met vrouwelijke Poolse arbeidsmigranten. Het doel was meer inzicht te krijgen in de subjectieve belevingen en ervaringen van de Poolse vrouwelijke arbeidsmigranten wat betreft seksuele intimidatie op de werk(gerelateerde)plek.

Download: Kwetsbaarheid van vrouwelijke Poolse arbeidsmigranten voor seksuele intimidatie

Deze studie uit 2016 werpt tevens licht op de mechanismen die ten grondslag liggen aan de kwetsbaarheid van vrouwelijke migranten voor seksuele intimidatie. Hoewel dit onderzoek zich richtte op Poolse vrouwen, gelden de bevindingen waarschijnlijk ook voor andere vrouwelijke arbeidsmigranten uit bijvoorbeeld Bulgarije, Hongarije en Roemenië.

Vormen van seksuele intimidatie

Poolse vrouwelijke migranten hebben met veel verschillende vormen en gradaties van seksuele intimidatie te maken. De respondenten worden geconfronteerd met verschillende vormen: fysieke aanranding, uitschelden, non-verbale seksueel getinte bewegingen of gebaren, dreigementen en/of ongepaste voorstellen.

“Hij (een collega) kwam naar mij toe om mij te knuffelen etc. Toen ik hem wegduwde, zei hij tegen mij dat als ik dat steeds zou doen, dat hij dan naar Dirk zou gaan (Dirk is onze hoogste chef) en dat hij met hem zal praten, want hij is zijn vriend en dat ik dan ontslagen zou worden.” (Magda, 23)

Waarden en normen

De respondenten worstelen vaak met schaamtegevoelens en met de schuldvraag. Deze morele kwesties en de taboesfeer rondom het onderwerp seksuele intimidatie verwijzen naar de sociaal-culturele normen over vrouwelijke seksualiteit die in de Poolse samenleving heersen. Volgens deze normen worden vrouwen snel veroordeeld als zij met seksuele intimidatie te maken hebben. Mannelijk ongewenst gedrag daarentegen wordt vaak gerechtvaardigd.

“Er zijn zaken waarover je niet zo snel zal praten. Een vrouw die zich geïntimideerd voelt, gaat zeker niet iedereen vertellen hoe zij zich voelt of hoe hij (de dader) zich tegenover haar gedraagt. Mensen kunnen het (wat zij voelt of ervaart) op een verkeerde manier opvatten, want zij weten niet precies of begrijpen niet 100% hoe alles eruitziet of verloopt.” (Ola, 25)

Ontstaan en in stand houden

Een aantal met elkaar vervlochten factoren liggen ten grondslag aan zowel het ontstaan als het in stand houden van seksuele intimidatie van migrantenvrouwen in Nederland:

  • specifieke werk/leefomstandigheden (bijvoorbeeld door het uitzendbureau of de baas geregelde woonruimte);
  • sterk gevoel van afhankelijkheid van het werk;
  • sterke hiërarchie binnen de werkomgeving;
  • de vrouwenonvriendelijke ‘cultuur’ binnen de werkomgeving;
  • het gebrek aan officieel beleid voor het voorkomen van en omgang met seksuele intimidatie.

“De meiden lachten erom. Of anderen dit gezien hebben? Ja, ze lachten erom. Ze lachten mij uit. Ik zag hoe ze fluisterden en dan keken ze naar mij. Niemand deed er iets mee… Ik had het er moeilijk mee, want ik voelde dat ze me een slet vonden en mij ook zo behandelden… ik had geen steun.” (Ula, 26)

Deze factoren beschrijven tevens een situatie die een voedingsbodem is voor het ontstaan van andere problemen: het kan deze vrouwen ook kwetsbaar maken voor arbeidsuitbuiting.

Coping-strategieën

Uit de interviews blijkt dat Poolse migrantenvrouwen voornamelijk een individuele aanpak gebruiken in het omgaan met seksuele intimidatie. Soms schakelen ze ook familie of vrienden in, om beter met de situatie om te kunnen gaan. De respondenten richten zich vrijwel nooit tot een hogergeplaatste en dienen slechts zelden een officiële klacht in. Daarbij beschrijven zij een aantal belemmerende factoren, zoals het gebrek aan of onvoldoende kennis van hun rechten en van de Nederlandse samenleving of de angst om hun baan te verliezen.

“Toen ik vertelde dat ik die klacht heb ingediend, kwamen er een paar mensen naar mij toe om mij een schouderklopje te geven. Maar ik wist dat ik verder geen werkelijke steun zou krijgen. Ze (collega’s) zeiden: ‘goed dat je het hebt gedaan’, ‘fijn dat je niet bang was’, ‘ik wist dat als iemand het zou doen, dan zou jij dat zijn, maar je weet het hoe het is… ik blijf hier nog een jaar en dan ga ik naar Polen om te trouwen…’. Dat is een beetje support, maar toch niet helemaal.” (Dorota, 35)

Aanbevelingen van FairWork

In het rapport wordt aanbevolen voorlichtingen te geven aan migrantenvrouwen, leidinggevenden in bedrijven en hulpverleners. Dit zou de basis kunnen vormen voor doelgerichte en effectieve hulpverlening. Voorbeelden van thema’s die aan de orde moeten komen:

  • Uitleg over seksuele intimidatie en welke vormen het kan aannemen;
  • Wat je kunt doen als je met seksuele intimidatie geconfronteerd wordt;
  • Mogelijkheden om seksuele intimidatie te voorkomen en om de situatie van het slachtoffer te verbeteren;
  • Informatie over rechten, juridisch en sociaal system, (externe) mogelijkheden van steun;
  • Riscofactoren van seksuele intimidatie.