Soms hoor je een verhaal waarvan je denkt: ‘Hoe kan iemand het zover laten komen?’ Neem bijvoorbeeld de 34-jarige Marius uit Polen. Hij werkt in Nederland als steigerbouwer en heeft een fulltime arbeidscontract voor een salaris van € 1477 bruto per maand (het minimumloon). Tot zover niets aan de hand.
Maar in de praktijk blijft er weinig geld voor Marius over. Zo moet hij € 50 boete betalen omdat hij zijn auto ‘verkeerd’ heeft geparkeerd volgens zijn werkgever. Daarna geeft de baas Marius tweemaal een boete van € 50 omdat hij koffiekopjes op tafel heeft laten staan. Vervolgens wordt € 579,20 verblijf- en reiskosten in rekening gebracht. Tenslotte wordt hij geconfronteerd met een kostenpost van € 142,50 voor ‘overige kosten’. Wat daaronder valt is Marius onduidelijk. Hij houdt de eerste maand € 605,30 bruto over.
Voorschot
En zelfs dat bedrag ontvangt Marius niet. Hij krijgt de eerste drie maanden alleen een voorschot van € 200. Bovendien heeft Marius de laatste twee weken maar 21 uur gewerkt. ‘Er is niet meer werk’, is de verklaring van zijn werkgever. De baas trekt de niet gewerkte uren van het salaris af.
Dromen
Marius wordt uitgebuit. De logische vraag die dan opkomt: waarom stapt hij niet op? Eén van de redenen die vaak gegeven wordt is dat ‘er al flink geïnvesteerd is’. Financieel en emotioneel. Marius had bijvoorbeeld zijn Nederlandse avontuur goed voorbereid. Baan in Polen opgezegd, familie ingeschakeld om thuis een oogje in het zeil te houden en een ticket geregeld. Het gezin jaagde hun dromen achterna. Zijn vrouw Maria en hij kozen bewust voor deze stap. Zes maanden in Nederland werken zou hen genoeg armslag geven om dochter Agnieszka naar de balletacademie te kunnen sturen.
Sunk cost
Het punt is: hoe meer je investeert, hoe hoger de drempel wordt om je droom op te geven. Ook al doemen allerlei waarschuwingsborden op, je stopt niet. Regelmatig tegen beter weten in. Je hebt al zoveel geïnvesteerd; zonde om dat op te geven. Dit wordt het sunk cost-effect genoemd. Net als Marius volhouden en hopen dat het beter wordt, is een strategie die veel slachtoffers van arbeidsuitbuiting toepassen.
Wil je zelf in actie komen tegen moderne slavernij? Kijk wat je kunt doen.
Heb je in je werk te maken met (mogelijke) slachtoffers van moderne slavernij? Heb je daar vragen over? Kijk hier welke trainingen je kunt volgen.