Steeds meer Roemenen melden zich bij FairWork met klachten over het werk in Nederland. De afgelopen drie jaar kreeg FairWork 94 klachten van Roemenen, waarbij in totaal 560 mensen betrokken waren.
Daarbij gaat het ten minste 50 keer om signalen van arbeidsuitbuiting en 12 keer om slechte arbeidsomstandigheden. In de overige 32 gevallen was (nog) te weinig informatie beschikbaar om de zwaarte van de signalen te kunnen wegen. FairWork ontving tussen augustus 2015 en oktober 2018 klachten van 66 Roemeense mannen, 16 Roemeense vrouwen en 12 uit Roemenië afkomstige groepen waarvan de verdeling over de seksen niet geregistreerd is. In 28 meldingen is de leeftijd van de betrokken personen geregistreerd: een cliënt was jonger dan 21 jaar, 24 cliënten waren tussen 21 en 40 jaar en 3 cliënten waren ouder dan 41 jaar.
Aard Roemeense klachten
Relatief veel klachten die FairWork ontvangt van Roemeense arbeidsmigranten gaan over loon dat niet uitbetaald is, te laag salaris en andere arbeidsrechtelijke zaken. De indruk is dat relatief veel Roemenen in Nederland lange werkdagen en -weken maken en naar verhouding weinig verdienen. Zij geven aan dat met hen een hoger salaris is afgesproken dan het salaris dat zij uiteindelijk ontvangen. Ook komt regelmatig voor dat toeslagen niet worden uitbetaald.
In de categorie andere arbeidsrechtelijke zaken ontvangt FairWork uiteenlopende klachten: bijvoorbeeld dat de cliënt geen contract heeft ontvangen, bij ziekte niet naar de dokter mag en dat het huis waarin men woont te krap en smerig is. Relatief veel klachten gaan over het inhouden van hoge bedragen voor wonen, transport en soms ziektekostenverzekering.
Roemenen werken via uitzendbureau’s
FairWork heeft de indruk dat bijna alle Roemeense cliënten flexwerkers zijn en dat zij via uitzendconstructies werken. Slechts een enkeling werkt als een zzp-er of is rechtstreeks in (vaste) dienst bij een bedrijf.
Sommige uitzendbureaus en bedrijven komen voor in verhalen van meerdere cliënten. De namen van de uitzendbureaus en bedrijven zijn door FairWork geregistreerd, maar worden niet gepubliceerd.
De Roemeense cliënten werken relatief vaak in de bouw, haven, land- en tuinbouw, schoonmaak, vleesindustrie en als productiemedewerker. De indruk is dat het vaak om laaggeschoold werk gaat.
Relatief veel mensen pendelen tussen Nederland en Roemenië of keren na hier gewerkt te hebben terug naar Roemenië.
De arbeidsverdeling tussen Roemeense vrouwen en mannen die zich bij FairWork hebben gemeld, is tamelijk traditioneel. Vrouwen werken als schoonmakers en huishoudelijke hulp.
Bang voor baas en instanties
Relatief veel Roemenen geven bij FairWork aan dat ze bang zijn voor hun werkgever. Zij willen (semi)anoniem blijven, trekken hun klacht in, durven geen melding bij Inspectie SZW te doen, veranderen van uitzendbureau of baan en sommigen keren terug naar Roemenië.
Veel Roemenen die contact opnemen met FairWork hebben te maken met een meervoudige probleemsituatie die zij zelf niet kunnen oplossen. Daartoe beschikken ze over te weinig kennis en netwerken. De indruk is dat zij de instanties soms wantrouwen.