FairWork heeft een aantal verhalen verzameld van arbeidsmigranten die zich verdiept hebben in hun arbeidsrechten en de ondersteuningsmogelijkheden in Nederland. Zij hebben daardoor een sterkere arbeidspositie verkregen en/of hebben hun recht behaald.
Gedeeltelijke doorbetaling tijdens lockdown
Clemencia, een 29-jarige Zuid-Amerikaanse vrouw, werkte fulltime als oppas voor baby’s in verschillende Noord-Hollandse families. Toen corona uitbrak vroegen haar werkgevers om niet meer te komen. Ze raakte ineens al haar inkomsten kwijt.
Vervolgens nam Clemencia contact op met FairWork en werd geïnformeerd over de arbeidsrechten van ongedocumenteerden. Ze kreeg de tip om met haar werkgevers te onderhandelen over een eventuele doorbetaling. Clemencia was erg verbaasd, want wist niet dat ze arbeidsrechten had. Ze was blij met de informatie en de tip van FairWork.
Daarna benaderde Clemencia haar werkgevers. Ze gaf aan dat ze in een moeilijke situatie zat en hulp heeft gezocht bij FairWork. Ze vertelde dat ze begrepen heeft dat ze arbeidsrechten heeft. Clemencia zei verder dat ze graag met haar werkgevers wil praten over de mogelijkheid om een vergoeding te krijgen tijdens de lockdown. Ze gaf ook aan dat als ze geen betaling krijgt, ze ook niet verplicht is een werkrelatie met de werkgevers te behouden.
Een van de families heeft toen aangegeven haar weer terug te willen. De familie heeft besloten Clemencia in de maand dat ze niet heeft gewerkt de helft van haar gebruikelijke salaris te betalen. In de periode daarna gaan ze bekijken hoe de situatie zich ontwikkelt en samen een oplossing bespreken.
Contract gerespecteerd
Julia, een 25-jarige Poolse vrouw, werkte zeven weken via een uitzendbureau. Ze wilde haar contract opzeggen omdat ze de arbeidsomstandigheden slecht vond.
Het bureau informeerde haar over een opzegtermijn van twee weken. Ook zei het bureau dat ze een boete van 250 euro zou moeten betalen als ze die opzegtermijn niet zou respecteren. Ze schrok en nam contact met FairWork op voor hulp.
FairWork nam het contract van Julia door en informeerde haar dat de opzegtermijn en boete nergens te vinden zijn. Noch in haar contract, noch in de ABU CAO, waar alleen staat dat ze de verplichting heeft om het bureau een dag voor haar vertrek op de hoogte te stellen.
Na ontvangst van deze informatie nam Julia opnieuw contact op met haar werkgever en kon ze het exacte artikel aanduiden waarin haar rechten werden vermeld. Toen realiseerde het bureau zich “plotseling” dat ze dachten dat ze een ander contract had.
Betalingsregeling achterstallig loon
Lucas, een 28-jarige Zuid-Amerikaanse man, deed via een tussenpersoon allerlei klussen in de bouw. De werkgever betaalde hem echter niet al het toegezegde loon uit. De betalingsachterstand van de werkgever was al opgelopen tot 1048 euro. Toen brak corona uit en kwamen de bouwwerkzaamheden tijdelijk stil te liggen.
FairWork heeft Lucas geïnformeerd dat hij ondanks zijn gebrek aan geldige verblijfsvergunning wel arbeidsrechten heeft. Hoewel hij geen schriftelijk contract had met de werkgever, waren er wel duidelijke arbeidsverhoudingen. FairWork heeft Lucas geïnformeerd dat hij daarom ook recht heeft om uitbetaald te worden volgens het minimumloon.
Lucas heeft vervolgens zijn werkgever met deze kennis geconfronteerd. In reactie daarop maakt de werkgever een afspraak met Lucas om het achterstallige loon alsnog in wekelijkse termijnen te betalen en de werkgever startte hier vervolgens meteen mee.
Succesvolle loonvordering
Kabali, een 30-jarige man uit Zuidwest-Afrika, gaat via een bemiddelaar bij een Noord-Hollands voedselproductiebedrijf werken. Hij klopt aan bij FairWork omdat hij het salaris over laatste vijf weken niet heeft ontvangen. FairWork heeft verschillende keren contact opgenomen met werkgever, helaas zonder succes.
FairWork heeft Kabali geïnformeerd dat hij, hoewel hij ongedocumenteerd is, ook arbeidsrechten heeft, zoals betaling volgens het minimumloon. Ook is hij geïnformeerd over het recht op een advocaat dat ook voor hem geldt, en rechtsbijstand.
De zaak van Kabali is door FairWork doorgezet naar advocaat, die de zaak naar de rechter heeft gebracht. De kantonrechter heeft vervolgens positief besloten op de loonvordering. De bemiddelaar heeft zich niet verweerd. Daarom heeft de rechtbank een verstekvonnis gewezen voor het betalen van achterstallig loon tot een hoogte van enkele duizenden euro’s.
Veilig aangifte doen van uitbuiting
Marcela, een 33-jarige vrouw uit Latijns Amerika, kwam samen met haar zus naar Nederland om als huishoudelijk werkster en oppas te werken bij een gezin thuis.
Toen ze terug naar huis wilde, gaf haar werkgever aan dat dat nog niet kon. Ze moest nog een paar maanden blijven werken. Dit deed ze, maar haar loon werd niet volledig betaald en beloftes om Nederlandse les te krijgen kwam de werkgever ook niet na. Ook was de werkgever regelmatig agressief tegen beide vrouwen.
Toen de lockdown vanwege corona van start ging, zette de werkgever de vrouwen ineens op straat. Ze kwamen terecht bij een hulporganisatie die vervolgens FairWork inschakelde.
FairWork informeerde Marcela en haar zus over arbeidsuitbuiting en de signalen daarvan. FairWork vertelde de vrouwen dat niemand in Nederland uitgebuit mag worden en dat slachtoffers recht hebben op bescherming. Ook informeerde FairWork hen over de procedure van het doen van aangifte.
Marcela besloot in gesprek te gaan met de rechercheurs van de Inspectie SZW. Ze kreeg bescherming aangeboden omdat er signalen van uitbuiting waren en ze werd begeleid bij het doen van aangifte.
Achterstallig salaris ontvangen
Alina en haar zoon Alexandru kwamen via een Roemeens uitzendbureau naar Nederland om te werken in de land- en tuinbouw. Zij ontvingen geen contract van het Roemeense bedrijf, dat zouden ze in Nederland krijgen. Dit bleek niet waar te zijn. Over de arbeidsomstandigheden en de huisvesting waren moeder en zoon tevreden. Maar tot hun grote teleurstelling kregen ze niet alleen geen contract, maar ook niet volledig betaald. Alina had nog recht op loon over 229 gewerkte uren. Haar zoon had nog recht op loon over 215 gewerkte uren.
Alina en Alexandru dienden via internet een klacht in bij de arbeidsinspectie. Omdat ze niets hoorden, klopten ze bij FairWork aan. We verzochten de werkgever tweemaal het loon te betalen (per brief en per mail), hierop kregen we geen reactie. Toen hebben we een advocaat ingeschakeld. We hebben alle documenten en noodzakelijke formulieren verzameld en naar de advocaat gestuurd. De aanvraag voor rechtsbijstand lag klaar, maar deze is uiteindelijke niet ingediend door de advocaat.
Want Alina verraste ons met het bericht dat zij was benaderd door een arbeidsinspecteur. Ze liet ons screenshots zien van een e-mail die zij ontving. Daarin beloofde de werkgever dat hij het salaris van haar en haar zoon zal betalen. Hij vroeg of het nummer van haar bankrekening nog hetzelfde was. Ruim twee weken later heeft Alina 2.494 euro op haar rekening ontvangen en haar zoon 1.869 euro. Ondanks dat het negen maanden duurde vanaf het moment dat zij een eerste klacht indienden totdat zij hun salaris ontvingen, waren zij zeer tevreden met dit resultaat.
Erkenning als slachtoffer mensenhandel
Fouad en Anouar zijn radeloos: ze werken al een aantal jaren voor een wasserij in Amsterdam. Fouad brengt wasgoed rond in een bestelbus, Anouar is bedrijfsleider van de wasserij. Ze werken lange dagen, vaak tot ’s avonds laat. In de zomer lopen de temperaturen in de wasserij hoog op. In het begin slapen ze ook in de wasserij. Beiden mannen zijn ongedocumenteerd in Nederland, en werken voor een Marokkaans/Nederlandse werkgever die een aantal wasserijen in Amsterdam bezit. In deze wasserijen wordt het linnengoed gewassen voor hotels.
Ze zouden een vast bedrag van 40 euro per gewerkte dag ontvangen. De werkgever doet voortdurend valse beloftes. Zo zegt hij tegen Anouar en Fouad dat hij die 40 euro voor ze opspaart; geld dat ze nooit meer terugzien. Elke maand ontvangen ze slechts 300 euro cash. De werkgever zegt dat hij met het ingehouden loon een verblijfsvergunning voor de mannen gaat regelen. Anouar wordt tegen zijn wil gekoppeld aan een vrouw, zodat hij via een schijnhuwelijk een verblijfsvergunning zou kunnen krijgen. Daarmee kan hij legaal werken, zodat er geen problemen ontstaan tijdens een inspectie op de werkplek. Als Anouar niet meewerkt aan deze verblijfsprocedure, zou hij zijn baan verliezen en zijn leven niet zeker zijn, wordt hem verteld. Anouar voelt zich zeer onprettig bij deze situatie, en wil niet meewerken aan de fraude.
Anouar en Fouad ontvangen regelmatig bedreigingen van de werkgever zodat ze geen stappen ondernemen tegen hem; de mannen zijn afhankelijk van de baas en zijn bang voor hem. Via een kennis komen ze in contact met FairWork. Wij helpen de mannen bij het doen van aangifte tegen hun werkgever. De zaak komt zes jaar later voor de rechter en de werkgevers worden veroordeeld voor mensenhandel. Anouar en Fouad geven aan dat zij na het horen van het vonnis enorme opluchting voelen; de zaak had zwaarder op hen gedrukt dan ze zich hadden gerealiseerd. Nu durven Anouar en Fouad eindelijk aan vrienden en familie te vertellen wat hen is overkomen; de formele erkenning speelt een grote rol in hoe ze de zaak kunnen afsluiten. Een deel van het onbetaalde salaris zal aan de mannen worden terugbetaald, zoals het hoort in een rechtvaardige samenleving.