2021 was een jaar waarin we na de storm van het eerste Coronajaar weer in wat rustiger water belandden. Waarin we verder bouwden aan ons systeem van zelfsturing, de verdere stabilisering van onze financiering en groeiden, zowel in vaste medewerkers als vrijwilligers. Daarmee zetten we goede stappen richting ons doel: je recht halen moet meer opleveren dan het kost.
Preventie, signalering en ondersteuning
In 2021 adviseerde en ondersteunde FairWork 1.215 cliënten. Deze internationale werknemers hadden tenminste 666 collega’s in een vergelijkbare arbeidssituatie. Dat is lager dan het uitzonderlijk hoge aantal cliënten in het eerste coronajaar 2020 (1.831), maar wel veel hoger dan in de jaren voor de pandemie. We zien daaraan dat steeds meer mensen FairWork weten te vinden. Tevens toont het aan dat internationale werknemers in Nederland nog steeds een kwetsbare positie hebben.
Bij 272 van de 1.215 cliënten is sprake van één of meer signalen van mensenhandel. Zij zijn intensiever begeleid door FairWork. De rest van deze mensen is doorverwezen naar andere instanties voor bijvoorbeeld arbeidsrechtelijk advies. Daarbij is het belangrijk om te vermelden dat bij 53% van de cliënten mogelijke signalen niet zijn ingevuld in de database.
In 2021 waren 64 vrijwillige cultural mediators actief bij FairWork (14 meer dan in 2020). Zij waren werkzaam in 12 verschillende taalteams: Engels, Filipijns (Tagalog), Chinees, Arabisch, Indonesisch (Bahasa), Russisch/Oekraïens, Spaans, Portugees, Pools, Bulgaars, Roemeens en Hongaars. Zij zijn door FairWork getraind om de doelgroep te kunnen benaderen en eerste ondersteuning te kunnen bieden.
Door middel van online campagnes hebben we ruim 262.500 mensen voorzien van informatie over arbeidsrechten in Nederland.
Bewustwording publiek en politiek
FairWork maakt Nederland bewust van dat er – soms vlak onder onze ogen – mensen uitgebuit worden. Om slachtoffers zichtbaar te maken in de samenleving, delen wij hun verhalen over moderne slavernij in Nederland. Ook delen we onze inhoudelijke bevindingen en aanbevelingen. Dit is belangrijk met het oog op beleidsbeïnvloeding en de profilering van FairWork.
We ontvingen 40 mediaverzoeken (10 minder dan in 2020), dat is vergelijkbaar met het aantal voor corona. Er verschenen 15 publicaties over ons werk in dagbladen, tijdschriften, vakbladen en op radio en tv (22 minder dan in 2020).
We bereikten met deze free publicity echter wel 10,1 miljoen mensen (4,3 miljoen meer dan in 2020). De mediawaarde (bedrag dat betaalde publiciteit op die plek gekost zou hebben) van deze aandacht bedroeg €314.870 ( €246.730 minder dan in 2020).
Op de sociale media is de achterban van FairWork toegenomen: op Facebook groeiden we van 7.903 naar 8.582 volgers en op LinkedIn van 1.228 naar 1.654. Alleen op Twitter daalden we licht (van 2.296 naar 2.288 volgers). Het aantal lezers van de nieuwsbrief steeg licht van 1.338 naar 1.359.
Bewustwording werkgevers
Minstens 309 van onze cliënten in 2021 waren in dienst bij een uitzendbureau. Van dichtbij zien we de problemen die daar ontstaan: zeer flexibele en onzekere contracten, onduidelijkheid over inhoudingen en kosten, plotseling ontslag, dure en slechte huisvesting, te weinig uren werk.
• In 2021 heeft FairWork meegedaan aan een pilot van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) die gericht was op het melden van klachten van internationale werknemers over bij ABU aangesloten uitzendbureaus. FairWork heeft 15 klachten besproken met ABU. Op grond van de analyse van deze klachten en de opgedane ervaringen kon de klachtenprocedure verder geformaliseerd worden, zodat deze transparanter en toegankelijker werd.
• Fair Jobs is een actieonderzoek naar de werking van de uitzendbranche als het gaat om het bemiddelen van Europese arbeidsmigranten. Binnen het project wordt getest of het mogelijk is dit op een eerlijke manier te doen door de belangen van de uitzendkrachten centraal te stellen. Voor dit doel heeft FairWork samen met de Academie voor Beeldvorming voorbereidingen getroffen om in 2022 zelf een coöperatief uitzendbureau op te richten. Het proces wordt vastgelegd en gepubliceerd, zodat dilemma’s en successen inzichtelijk gemaakt worden.
Beleidsbeïnvloeding
Vanuit ons directe werk met (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel identificeert FairWork regelmatig knelpunten. Deze delen wij zoveel mogelijk direct met samenwerkingspartners en beleidsmakers.
FairWork heeft goede contacten met onder andere het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA), het ministerie van Buitenlandse Zaken, het ministerie van Justitie en Veiligheid en het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Dit is een zeer directe vorm van beleidsbeïnvloeding.
Verder richtten we ons in 2021 op de volgende thema’s:
• FairWork ondersteunde in 2021 meerdere vrouwen die als huishoudelijk werkers voor diplomaten in Nederland werkten en misstanden hadden ervaren. Deze casussen zijn vaak erg complex, mede door de onschendbaarheid van diplomaten. Nederland kan deze diplomaten niet vervolgen of aanhouden, ook niet voor uitbuiting, en dit heeft gevolgen voor de rechten van slachtoffers. In 2021 heeft FairWork het contact met het ministerie van Buitenlandse Zaken opnieuw geïntensiveerd. Zo willen we samen betere oplossingen zoeken voor uitgebuite werknemers van diplomaten.
• In 2021 vond de laatste bijeenkomst plaats binnen de ‘Verkenning van verbetering van de aanpak van arbeidsuitbuiting’. FairWork nam samen met FNV en CoMensha deel aan de werkgroep om het perspectief van de slachtoffers te vertegenwoordigen. Ondanks enkele verbeteringen zien we nog steeds veel knelpunten waar het gaat om de rechten van ernstig benadeelden. Gerechtigheid is vaak onbereikbaar, bijvoorbeeld door een gebrek aan duidelijke regelgeving in de uitzendbranche.
Deskundigheidsbevordering
De FairWork Academie leert professionals hoe zij mensenhandel kunnen herkennen in hun dagelijkse werk. Daarbij verzorgen wij trainingen over hoe (mogelijke) slachtoffers te benaderen en modules over preventie en actuele trends. Dat doen we voor professionals die tijdens hun dagelijks werk in contact (kunnen) komen met slachtoffers, zoals gemeenteambtenaren, medewerkers van opsporingsdiensten en hulpverleners.
In 2021 verzorgde de FairWork Academie 36 trainingen. Twee derde hiervan was online en de rest live. In totaal bereikten we hiermee 590 professionals. Vergeleken met 2020 is dit bereik gegroeid met 120 mensen.
Naast deze trainingen verzorgden we 20 trainingen binnen projecten van FairWork. In deze bijeenkomsten werden 217 mensen getraind en deden mensen van 25 verschillende organisaties mee (een flinke stijging ten opzichte van het eerste coronajaar 2020). Dit waren professionals en vrijwilligers die rechtstreeks werken met kwetsbare groepen waarbinnen arbeidsuitbuiting een risico is, bijvoorbeeld medewerkers van migrantenorganisaties en maatschappelijk werkers.
Steun nu het werk van FairWork
FairWork is een belangrijke schakel in de aanpak van arbeidsuitbuiting. Onze stichting is afhankelijk van subsidies en donaties. Wil jij ook een financiële bijdrage doen aan ons onmisbare werk? Doneren kan rechtstreeks via NL54 TRIO 0198440405 t.n.v. Stichting FairWork te Amsterdam of via de donatiepagina op deze website. Ook kun je een bewustwordings- of sponsoringsactie voor ons opzetten, bekijk hier voorbeelden.