Sinds 24 februari 2022 heeft FairWork 213 Oekraïense cliënten geregistreerd. Bij 74 van hen was sprake van signalen van arbeidsuitbuiting.
Dit is een grote toename in vergelijking met het jaar voor de oorlog, toen 17 Oekraïners aanklopten, waarbij drie keer signalen van arbeidsuitbuiting genoteerd werden. FairWork vreest dat de groep vluchtelingen die hulp zoekt slechts het topje van de ijsberg is en dringt aan op laagdrempelige informatievoorziening en ondersteuning voor hen. Er zijn tienduizenden vluchtelingen aan het werk in Nederland.
Een Oekraïense man van middelbare leeftijd klopte aan bij FairWork. Hij vluchtte twee maanden nadat de oorlog uitbrak naar Nederland. Via een advertentie vond hij al snel een werkgever die onder andere Russisch sprak, dat zorgde ervoor dat de communicatie gemakkelijk ging. De man ging aan het werk in de bouw, zonder contract, maar dat zou de werkgever na een maand in orde maken. Ze spraken een salaris van 12 euro per uur af. De eerste maand werkte de man 240 uur, meer dan 10 uur per dag. Tot zijn verrassing kreeg hij daarna geen contract, maar werd hij zonder reden ontslagen. Bovendien ontving hij geen salaris. Ook werd hij door de werkgever bedreigd dat hij de huisvesting snel moest verlaten.
Misbruik
Helaas is deze man niet de enige. Oekraïense vluchtelingen zijn kwetsbaar, zij kwamen hier niet om te werken en hebben zich daar niet op voorbereid. Bovendien zullen sommigen last hebben van trauma, waardoor ze in een extra kwetsbare positie verkeren.
Helaas zijn er werkgevers die misbruik maken van kwetsbare mensen die slecht geïnformeerd zijn en onze taal en cultuur niet kennen. Francien Winsemius, woordvoerder van FairWork: “Dat het nu ook nog eens gaat om oorlogsslachtoffers die voor een habbekrats moeten werken en net zo makkelijk weer worden ontslagen, maakt het dubbel zo smakeloos.’
Klachten en vragen
Veruit de meeste klachten die we ontvangen van Oekraïense vluchtelingen gingen over het niet uitbetalen van salaris. Dat gebeurde 82 keer in 2022, vaak in combinatie met andere arbeidsrechtelijke klachten. Verder vertelden mensen dat ze een werkgever moesten betalen voor een BSN-nummer of dat ze door een tussenpersoon gedwongen werden zich in te schrijven bij KVK.
Werving
Soms begint de werving van vluchtelingen al in Oekraïne via advertenties op Facebook. ‘Tegen betaling kan werk geregeld worden, daarbij geldt: hoe meer cliënten hebben betaald voor de bemiddeling, hoe meer loon per uur wordt beloofd’, zegt Winsemius. Verder heeft FairWork vluchtelingen gesproken die via Viber in contact kwamen met Poolse mensen die hun werk in Nederland aanboden. Daarnaast worden diverse losse tussenpersonen genoemd.
Steun ons werk
FairWork biedt gratis ondersteuning aan internationale werknemers in Nederland. Met een eenmalige donatie steunt u ons werk.