In 2022 klopten 1.194 internationale werknemers bij ons aan met een vraag of klacht over hun werk. Dat aantal is vergelijkbaar met vorig jaar (1.215). Daaronder waren tenminste 661 mannen en 468 vrouwen. Zij hebben van FairWork relevante informatie en waar nodig ondersteuning ontvangen. Aan deze mensen is gevraagd of er nog andere collega’s waren in dezelfde situatie: dat waren er 1.898. Dit is een flinke stijging in vergelijking met 2021: toen werden 666 collega’s genoemd.
Mensenhandel
In ons interne registratiesysteem geven medewerkers en vrijwilligers aan wat de situatie van elke cliënt is. Op basis van de ingevoerde kenmerken worden deze personen wel of niet gecategoriseerd als ‘cliënten met signalen van mensenhandel’. Dit is de categorie die wij melden bij CoMensha ten behoeve van de landelijke cijfers.
In 2022 zag FairWork bij 388 mensen (32,5% van alle cliënten) signalen van mensenhandel. In 2021 was dat 22,4 % (272 van de 1.215 cliënten). Dit betekent een aanzienlijke groei in het deel van onze cliënten dat te maken heeft met (zeer) ernstige misstanden op het werk of zelfs mensenhandel. Hier maken wij ons zorgen over. Tegelijkertijd betekent het dat FairWork haar toegankelijkheid voor cliënten in ernstige arbeidssituaties heeft verbeterd.
Misstanden gemeld
In 2022 zijn door ons 31 meldingen gedaan bij de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) en twee bij de politie. Dat zijn er beide minder dan in 2021 (51 bij de NLA en vijf bij de politie). De meeste cliënten kiezen niet voor een officiële melding omdat zij enerzijds bang zijn (bijvoorbeeld om werk of woning te verliezen) en anderzijds weinig vertrouwen hebben dat hun melding zorgt voor nabetaling of een andere concrete verbetering.
Doorverwijzing
In 2022 heeft FairWork mensen doorververwezen naar het juridisch loket (53), een arbeidsrechtenadvocaat (44) of andere (hulpverlenings)organisaties (62). Dit gebeurde vaak met een warme overdracht. We verwezen ook mensen door naar Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten (12), Stichting Normering Flexwonen (10), een vakbond (9) en een ambassade. We verwezen tenminste 12 mensen door naar de NLA. Veel van hen bleven we begeleiden. Dit aantal was de helft van vorig jaar (24).
Vragen en klachten
Als we de vragen en klachten analyseren waarmee internationale werknemers FairWork in 2022 benaderden, gaan die vooral om het niet (geheel) betalen van salaris (455).
Andere veelvoorkomende klachten waren gerelateerd aan huisvesting (212) of aan ontslag (170). Huisvestingsproblemen zijn gestegen in vergelijking met 2021 (157 vragen en klachten over huisvesting). Hier hoort ook het verlies van huisvesting en dakloosheid bij.
Er waren 154 mensen die problemen hadden met hun werkgever die met ziekte te maken hebben, 149 mensen hadden vragen en klachten over een te laag loon. Deze problemen en aantallen zijn vergelijkbaar met 2021.
Andere veelvoorkomende vragen en klachten hadden te maken met ongelijke behandeling, pesten/mobbing, vakantiegeld, lange dagen/ veel uren werk, bedreiging of een arbeidsongeval.
Landen van herkomst
De meeste cliënten kwamen uit Hongarije (213), Roemenië (210) en Polen (178). Dit zijn ook de drie landen die we in 2021 het meest terugzagen in de cijfers. Een sterk gegroeide groep was in 2022 de groep cliënten uit Oekraïne (173) die ons benaderde met klachten op het werk in Nederland.
Verder hadden onze cliënten als land van herkomst: Spanje (62), Bulgarije (57), Kroatië (34), Filipijnen (28), Indonesië (26), Portugal (25), Brazilië (13) en uit 44 andere landen zagen we enkele cliënten.
Verblijfsstatus
Tenminste 643 cliënten waren EU-ingezetenen. Daarnaast telden we 87 Oekraïense vluchtelingen met een speciale status, 63 ongedocumenteerden, 24 EU-ingezetenen die geen recht hebben op werk in Nederland en 6 mensen met een au pair-visum en nog enkele andere verblijfsvarianten (zoals geprivilegieerd document, verblijf bij partner, etc.).
Regionale verdeling
In Nederland werkten deze mensen in de provincie Brabant (een opvallende stijger ten opzichte van vorig jaar, met 109 vragen en klachten), Noord-Holland (107), Zuid-Holland (74), Gelderland (48) en Limburg (41). Hierbij is het belangrijk om op te merken dat de werkplek niet altijd is geregistreerd.
Sector
Zij werkten in sectoren als logistiek (109), horeca (57), de vleesindustrie (40), schoonmaak (37), land- en tuinbouw (34), productiewerk (34), de bouw (31). Verder deden 22 mensen huishoudelijk werk, waar we ook oppaswerk bijrekenen. Van 728 mensen is de sector onbekend.
Opvallende verschillen met vorig jaar zijn dat we minder huishoudelijk werkers zagen (67 in 2021) en minder werkenden in de bouw (59 in 2021). De sector logistiek is in 2022 flink gestegen ten opzichte van vorig jaar (81).
Een deel van de mensen die bij ons aanklopten in 2022 werkte directvoor de werkgever (148). Maar zoals elk jaar werkte het grootste deel van deze mensen via een uitzendbureau (366).
Hoe FairWork gevonden?
De groep die in 2022 een vraag of een klacht had, vond ons via een zoekmachine (249), via een andere hulporganisatie (87), via Facebook Messenger (86), social media (85) of online veldwerk van onze cultural mediators (77). Zeker 61 mensen kwamen via een andere cliënt bij FairWork terecht en 28 via een kennis/vriend/ familie. Ook kwamen zeker 20 cliënten via het netwerk van een cultural mediator binnen bij ons of via een voorlichting (ook 20). Dit is vergelijkbaar met vorig jaar.
Steun nu het werk van FairWork
FairWork is een belangrijke schakel in de aanpak van arbeidsuitbuiting. Onze stichting is afhankelijk van subsidies en donaties. Wil jij ook een financiële bijdrage doen aan ons onmisbare werk? Doneren kan rechtstreeks via NL54 TRIO 0198440405 t.n.v. Stichting FairWork te Amsterdam of via de donatiepagina op deze website. Ook kun je een bewustwordings- of sponsoringsactie voor ons opzetten, bekijk hier voorbeelden.