FairWork ondersteunt de in maart gepubliceerde aanbevelingen van de Adviesraad Migratie omtrent detachering, zoals minder flexibilisering, goede Europese samenwerking en strengere handhaving.
Tegelijkertijd missen we de nodige aandacht voor de uitdagingen rondom het melden van misstanden. De grootste benadeelde in dit verhaal is de arbeidsmigrant, die afhankelijk is van zijn werkgever en zijn rechten bij uitbuiting maar moeizaam kan opeisen. Dat geldt zeker ook voor gedetacheerde werknemers. Daarom blijft FairWork pleiten voor goede arbeidsvoorwaarden met minder afhankelijkheid, én handhaving met meer oog voor de arbeidsmigrant. Dat betekent goede bescherming bij het melden van misstanden en meer inzet op nabetaling.
Antwoord FairWork op de reactie van het kabinet op de aanbevelingen van de adviesraad.
1. Van Gennip: het terugdringen van detachering vindt het kabinet te vergaand.
Zij wil eerst kijken of de voorgenomen Wtta de verwachtte verbeteringen brengt, voordat zij andere maatregelen overweegt. Wat FairWork betreft is dat een gemiste kans. Ook na een effectieve invoer van de Wtta zullen arbeidsmigranten op zeer tijdelijke contracten afhankelijk van hun uitzender zijn voor huisvesting. Gedetacheerde werknemers zullen niet goed hun rechten kunnen opeisen als hun directe werkgevers in een ander land, in een andere taal en met ondoorzichtige constructies opereren. Afhankelijkheid is een van de belangrijkste factoren die het risico op uitbuiting vergroten.
2. Van Gennip: het bieden van mogelijkheden aan gedetacheerde derdelanders om van verblijfsvergunning te wisselen na ontslag (en daarmee het verlies van het verblijfsrecht in Nederland) neemt het kabinet niet over.
Voor FairWork is ook dit een gemiste kans. Derdelanders met een afhankelijk verblijfsrecht zijn extra kwetsbaar voor misstanden en uitbuiting. Om uitbuiters aan te pakken hebben we hun getuigenissen nodig. Zij zullen misstanden niet melden en niet verklaren als dit ervoor zorgt dat zij ontslagen worden en hun verblijfsrecht verliezen. Of als aan het licht komt dat zij onrechtmatig gedetacheerd waren, en door schuld van hun werkgever ongedocumenteerd in Nederland blijken te zijn. Bescherming voor kwetsbare melders is uiterst belangrijk.
3. Van Gennip: Het kabinet onderzoekt de uitbreiding van ketenaansprakelijkheid naar alle arbeidsomstandigheden en informeert arbeidsmigranten beter over hun rechten en plichten.
Dat is een relevant plan, maar allereerst moet de bestaande ketenaansprakelijkheid (inzake het loon) beter ingezet worden om onbetaald loon te vorderen. Wij zien veel arbeidsmigranten die werken binnen een ingewikkelde keten van uitzenders en werkgevers, over landsgrenzen heen. Dat maakt het opeisen van rechten erg moeilijk. Het Nederlandse minimumloon wordt vaak niet betaald. De NLA kan binnen de bestaande ketenaansprakelijkheid onderzoek doen in de keten en de hogere opdrachtgever direct aanspreken op het betalen van het loon, ook als de gedetacheerden niet officieel geregistreerd staan bij het meldloket.
4. Van Gennip: Het kabinet onderzoekt tevens de maatschappelijke effecten van het verhogen van boetes voor overtredingen.
FairWork vindt dat werkgevers die de regels overtreden beboet en/of gestraft moeten worden. Echter, wanneer dit gaat over onderbetaling, is het onterecht als de werknemer hier niks van terug ziet. Het verhogen van boetes is alleen effectief als dit samengaat met het dwingen van werkgevers om onbetaald loon uit te betalen, inclusief premies en overuren. Dit komt doorgaans neer op een hoger bedrag dan de boete, en heeft dus een grotere afschrikkende werking. Het zorgt voor een terechte betaling van de gedupeerde. En het zorgt voor een prikkel voor de werknemer om onderbetaling te melden bij de autoriteiten, waardoor men ook gerichter kan handhaven.
Lees meer:
NOS Journaal uitzending maart 2024
Bekijk en lees het NOS artikel over arbeidsmigranten die via bedrijven in andere EU-landen en hoe dit leidt tot uitbuiting.
Rapport “Geen derderangsburgers”
Download en lees het volledige rapport “Geen derderangsburgers, de risico’s voor gedetacheerde arbeidsmigranten en de Nederlandse samenleving”.