Artikel uit de Nieuwsbrief PDOEK & NOO (Oekraïense Ontheemden) van 2 december 2024
FairWork zet zich in om arbeidsuitbuiting te voorkomen en aan te pakken, en ondersteunt slachtoffers van mensenhandel. Vluchtelingen uit Oekraïne vormen een kwetsbare groep die extra risico loopt op uitbuiting. Daarom biedt FairWork hen specifieke begeleiding en voorlichting, in samenwerking met gemeenten, overheid en andere professionals.
“Ons doel is dat alle professionals in Nederland mensenhandel signaleren,” vertelt Eline Willemsen, die het programma coördineert dat zich richt op uitbuiting in de uitzendsector. Samen met Agnes Pioro, die complexe casussen coördineert voor Oekraïense cliënten, zet zij zich in om casussen tot een goed einde te brengen. Dit jaar ondersteunde FairWork 104 Oekraïense cliënten, waarvan 61% mannen en 39% vrouwen.
Cliëntenbegeleiding
Slachtoffers nemen zelf contact op met FairWork of de meldingen komen via andere kanalen binnen. Agnes legt uit hoe het proces verloopt: “We beginnen altijd met een intakegesprek om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Daarna kijken we samen welke ondersteuning nodig is. Dat kan bijvoorbeeld juridische hulp zijn, een interventie bij de werkgever, begeleiding bij het doen van aangifte of het melden van de situatie bij de Nederlandse arbeidsinspectie. “Samen met o.a. gemeenten kunnen we zorgen voor een veilige en rechtvaardige werkomgeving.”
De sectoren en slechte arbeidsomstandigheden
De meeste klachten komen uit sectoren zoals de bouw, vleesindustrie, horeca, transport en landbouw. Vluchtelingen melden klachten over lange werkdagen, slechte hygiëne, gevaarlijke werkomstandigheden en gebrek aan juiste arbeidsvoorwaarden. Zwart werk komt ook veel voor. “Dit is niet de wens van de werknemer”, zegt Eline hierover. “De mensen worden wijsgemaakt dat de administratie langer duurt en dat ze geduld moeten hebben. Ze werken dan zonder papieren, zonder contract en zonder betaling.”
Daarnaast dwingen sommige werkgevers hun werknemers om als schijnzelfstandigen (ZZP’ers) te werken, waarbij zij zonder het te weten een belastingschuld opbouwen. De situatie van Oekraïense vluchtelingen, die vaak niet naar hun land van herkomst kunnen vanwege de oorlog, maakt hen extra kwetsbaar.
FairWork Academy en voorlichting
FairWork biedt trainingen aan professionals via de FairWork Academy. Deze trainingen leren deelnemers hoe ze arbeidsuitbuiting kunnen herkennen en aanpakken. Agnes geeft ook op locatie voorlichting aan gemeenteambtenaren en locatiemanagers. Daarnaast organiseert FairWork in samenwerking met partners voorlichtingscampagnes, zoals workshops en webinars, die terug te vinden zijn via platforms als YouTube, Telegram en Facebook. Ook verspreidt FairWork checklists en folders om de bewustwording bij zowel werkgevers als werknemers te vergroten.
Checklist: Weet met wat voor uitzendbureaus je in zee gaat!
FairWork vraagt om goed op signalen te letten van vluchtelingen en om zorgvuldig te controleren met welke uitzendbureaus wordt samengewerkt. Daarvoor is er een Checklist Uitzendbureaus beschikbaar met informatie over het inhuren van personeel via een uitzendbureau. Bij signalen over arbeidsuitbuiting kan contact worden opgenomen met FairWork.